Το τίμημα του Μακεδονικού,Γράφει ο Βασίλης Γιαννακόπουλος

Το τίμημα του Μακεδονικού
Όταν τα πολιτικά ζητήματα και – ακόμα περισ-
σότερο – αυτά της εξωτερικής πολιτικής, γίνον-
ται «ταυτοτικά» προβλήματα, είναι βέβαιο ότι
δεν μπορούν να επιλυθούν εύκολα. Διότι βε-
βαίως, όταν δημιουργείς στην κοινωνία θέμα
«εθνικής ταυτότητας», «εθνικής συνείδησης»
κ.α, το ζήτημα τίθεται υπεράνω πολιτικής. Πα-
ραπέμπει στο φαντασιακό, σε υπαρξιακά ιδεο-
λογήματα, «ποιος είμαι», «από πού
προέρχομαι», «πού πάω», κλπ. Εκεί ο ορθολο-
γισμός φυσικά δεν μπορεί να εισχωρήσει.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα, με λίγες τιμητι-
κές εξαιρέσεις, μετέτρεψε το Μακεδονικό ζήτημα
της σύγχρονης περιόδου (μετά το 1991) σε ένα
τέτοιο πρόβλημα. Σχεδόν σε θέμα «εθνικής ύπαρ-
ξης» και «εθνικής επιβίωσης». Άφησε να αιωρεί-
ται ακόμα και η αίσθηση κάποιας σοβαρής
απειλής για χώρα μας. Για να κερδίσει ψήφους
και στήριξη από ευρύτερα κοινωνικά στρώματα,
καλλιέργησε μύθους και αυταπάτες. Διόγκωσε
υπέρμετρα ένα απλό ζήτημα διαπραγμάτευσης
και συνεννόησης, χωρίς μείζονες διαστάσεις.
Έκαψε έτσι μόνο του τις γέφυρες επιστροφής σε
ρεαλιστικές λύσεις. Απέκοψε κάθε δίοδο διαφυ-
γής προς τον ορθολογισμό, που απαιτείται στην
πολιτική.
Όταν όμως κάνεις το δικό σου θέμα «ταυτο-
τικό», πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχτείς και τα
αντίστοιχα της άλλης πλευράς. Γιατί ευαισθησίες
και «ευαισθησίες» έχουν όλοι. Δεν αποτελούν μο-
νοπώλιο κανενός. Δεν μπορείς να νομίζεις ότι
μπορείς να «βαφτίζεις» εσύ μονομερώς τους άλ-
λους, να τους προσδιορίζεις εσύ και όχι οι ίδιοι,
εθνικά και εθνοτικά. Να τους λες εσύ τι γλώσσα
μιλούν αυτοί. Όπως δεν δέχεσαι να στα επιβά-
λουν εσένα, δεν δέχονται ούτε αυτοί. Τι να κά-
νουμε; Στην σύγχρονη εποχή (ευτυχώς) το δι-
καίωμα του αυτοπροσδιορισμού είναι πλέον
κατοχυρωμένο από τις διεθνείς Συνθήκες, που
έχουμε κι εμείς υπογράψει.
Γιατί το θέμα ήταν ζήτημα διπλωματικών χειρι-
σμών. Ορθής ανάλυσης της νέας βαλκανικής
πραγματικότητας μετά το 1991. Ευκαιρίες (πολ-
λές) και δυσκολίες (αρκετές). Όχι για το διμερές
ζήτημα, που ήταν μία – όχι η σημαντικότερη – πα-
ράμετρος της καινούργιας αρχιτεκτονικής στην
ευρύτερη Βαλκανική, μετά την ανάδυση των νέων
κρατών στη θέση της παλιάς Γιουγκοσλαβίας. Τι
κάνουμε σε αυτές τις περιπτώσεις; Πολλαπλασιά-
ζουμε τις ευκαιρίες και αμβλύνουμε τις δυσκολίες.
Το διμερές ζήτημα, στο βαθμό που ήταν υπαρκτό
και στις πραγματικές διαστάσεις του, θα μπο-
ρούσε να είχε διευθετηθεί με εύκολους σχετικά
χειρισμούς, τότε, όσο ήταν ακόμα νωρίς. Δουλειά
τεχνοκρατών και απλής πολιτικής βούλησης.
Αλλά, βλέπετε, η ψυχραιμία, η ανάλυση, η σύ-
νεση, δεν «πουλάνε». Ούτε στην Ελλάδα, ούτε
στην -εφεξής- Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδο-
νίας, ούτε στην καθ ημάς Ανατολή. Το είχε πει και
ο Τσώρτσιλ: Τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη
Ιστορία, από όση μπορούν να καταναλώσουν.
Αλλά τι να μας πουν και οι ξενέρωτοι κουτό-
φραγκοι…
Βέβαια αυτοί, πριν 70 χρόνια, έλυσαν κρίσιμα
προβλήματα που αιματοκύλισαν την Ευρώπη και
τον κόσμο, πολλές φορές. Το θέμα της Αλσατίας-
Λωραίνης, της γαλλικής σήμερα περιοχής με γερ-
μανικό πληθυσμό, υπήρξε η βάση της βαθιάς
ιστορικής γαλλο-γερμανικής εχθρότητας. Εχθρό-
τητα που προκάλεσε γαλλο-γερμανικούς πολέ-
μους και ήταν ο πυρήνας των δύο Παγκόσμιων
Πολέμων. Μετά από αλλεπάλληλες κατακτήσεις
και προσαρτήσεις κι από τις δύο χώρες, μετά από
φανατισμούς, εθνικισμούς, διώξεις και ανθρώπινη
δυστυχία, η περιοχή έγινε μεταπολεμικά το σύμ-
βολο της Ενωμένης Ευρώπης, με την πρω-
τεύουσα της το Στρασβούργο, έδρα του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αφού επιλύθηκε με
σαφήνεια το θέμα των συνόρων της, αλλά και του
σεβασμού των δικαιωμάτων του πληθυσμού της.
Εμείς όμως δεν θέλουμε να τα λύνουμε αυτά.
Θέλουμε να διαιωνίζουμε τις πληγές μας, για να
έχουμε να θρηνούμε για τους εαυτούς μας και να
καταριόμαστε τους άλλους.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα, λοιπόν, θα έχει
κόστος για τις ευθύνες του στην δραματοποίηση
του θέματος, στην ιδεολογική χρήση της Ιστο-
ρίας και στην κατάχρηση των συμβόλων. Όλα
έχουν τίμημα σε αυτή την ζωή. Αυτό πρέπει να το
κατανοήσει γρήγορα. Αν έχει την τόλμη να εξη-
γήσει κάποτε στην κοινωνία τις πραγματικές δια-
στάσεις του θέματος, δεν το γνωρίζω, γιατί έτσι
θα ξεσκεπαστούν πλήρως οι ευθύνες για τον
αποπροσανατολισμό και την μυθοπλασία. Φαντά-
ζομαι κάτι αντίστοιχο, μπορεί να συμβεί και στην
γειτονική μας χώρα στον Βορρά. Το πολιτικό και
ειρηνικό αυτό κόστος, όμως, θα είναι κατά πολύ
μικρότερο από τις συνέπειες να πορεύεται η
χώρα μας με όλα τα μέτωπα ανοιχτά.
Εξάλλου το όφελος από την σταθεροποίηση
της περιοχής μας, μέσω της εξομάλυνσης των
σχέσεων και της ενσωμάτωσης όλων των δυτικών
Βαλκανίων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους
διεθνείς οργανισμούς, θα είναι πολλαπλό για
όλους μας. Γιατί αυτό είναι το πραγματικά κρί-
σιμο θέμα. Και θα έπρεπε να είμαστε οι επισπεύ-
δοντες, όχι αυτοί που κρατάνε καθυστέρηση…